مروری بر تحقیقات گیاهان شورزی در ایران: تبیین چالش ها و ارائه راهکارها

در این مطالعه، تحقیقات شوری انجام‌شده در ایران بر روی گیاهان شورزی از سال 1356 تاکنون بررسی و تحلیل‌شده، به چالش‌ها پرداخته و در پایان نیز راهکارهایی برای آینده ارائه گردیده است. بر اساس تعریف ارائه‌شده در این مطالعه، «شورزی‌ها گیاهانی هستند که از طریق یکی از مکانیسم‌های ممانعت از ورود نمک به گیاه و یا کاهش غلظت نمک در سیتوپلاسم به شرایط شور سازگاری پیداکرده‌اند.» بر اساس این تعریف، این گیاهان را به دو گروه عمده شورزی‌های واقعی و شورزی‌های اختیاری تقسیم‌بندی می‌شوند. بررسی تحقیقات انجام‌شده در کشور بر روی گیاهان شورزی نشان می‌دهد که تحقیقات در ارتباط با گیاهان شورزی از حداقل نیم‌قرن اخیر آغاز شده و از اوایل دهه 80 شمسی افزایش یافته و تاکنون به‌طور روزافزونی در حال رشد است. گیاهانی مانند کوشیا (Kochia scoparia)، خرفه (Portulaca oleracea) و سلمه‌تره (Chenopodium album) به خوبی از جنبه‌های مختلف رشدی بررسی شده‌اند و به‌نظر می‌رسد که گیاهانی مانند کینوا (Chenopodium quinoa)، سالیکورنیا (Salicornia spp.) و اسپند (Peganum harmala) پتانسیل بیشتری برای جلب تحقیقات دارند. در حدود 30 درصد از تحقیقات شورورزی به بررسی جنبه‌های رشدی، 11 درصد به بررسی ویژگی‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی، 11 درصد به کیفیت علوفه، 11 درصد به به‌کارگیری راهکارهایی برای بهبود تولید، 9% در مورد تغذیه و نیازهای کودی، در حدود 7% مقدار روغن و 28% به موضوعات پراکنده دیگر پرداخته‌شده است. تعداد تحقیقات انجام‌شده در شرایط کنترل‌شده نیز بیش از 2 برابر تحقیقات در شرایط مزرعه‌ای است.